اگر بلافاصله بعد از رابطه پریود شویم، آیا احتمال بارداری هست؟
یکی از سوالات رایج در مورد بارداری این است که اگر زن پس از رابطه جنسی، بلافاصله یا چند ساعت بعد دچار خونریزی قاعدگی شود، آیا همچنان احتمال بارداری وجود دارد یا خیر؟ بسیاری تصور می‌کنند شروع پریود، نشانه‌ای قطعی از عدم بارداری است. اما واقعیت آن است که پاسخ به این سوال، بسته به شرایط بدنی، زمان‌بندی تخمک‌گذاری، و ویژگی‌های چرخه قاعدگی می‌تواند متفاوت باشد. در ادامه به بررسی علمی و دقیق این موضوع می‌پردازیم.
درک صحیح از زمان‌بندی بارداری
برای اینکه بارداری اتفاق بیفتد، لازم است که یک تخمک بالغ از تخمدان آزاد شده و با اسپرم بارور شود. این فرآیند معمولاً در حوالی میانه چرخه قاعدگی، یعنی روز ۱۴ در یک چرخه ۲۸ روزه رخ می‌دهد. اگر رابطه جنسی در چند روز قبل یا روز تخمک‌گذاری صورت بگیرد و اسپرم بتواند در بدن زنده بماند، احتمال بارداری وجود دارد.
حال سوال اصلی این است: اگر زن پس از رابطه جنسی وارد دوران قاعدگی شود، آیا این نشان می‌دهد که تخمک‌گذاری اتفاق نیفتاده و احتمال بارداری از بین رفته است؟
آیا شروع پریود به معنای عدم باروری است؟
قاعدگی معمولاً نتیجه‌ی عدم بارداری است. در واقع اگر تخمک آزاد شده توسط اسپرم بارور نشود، پوشش داخلی رحم فرو می‌ریزد و خونریزی آغاز می‌شود. بنابراین در شرایط عادی، شروع پریود پس از رابطه جنسی نشانه‌ای است که نشان می‌دهد بارداری رخ نداده است.
با این حال، نکته مهمی وجود دارد: بسیاری از زنانی که تصور می‌کنند پریود شده‌اند، در واقع دچار خونریزی دیگری مانند لکه‌بینی لانه‌گزینی یا خونریزی ناشی از تغییرات هورمونی شده‌اند. در این صورت، رابطه جنسی انجام شده ممکن است منجر به بارداری شده باشد، حتی اگر خونریزی به ظاهر مشابه پریود باشد.
تفاوت پریود واقعی و لکه‌بینی لانه‌گزینی
خونریزی لانه‌گزینی معمولاً چند روز پس از لقاح اتفاق می‌افتد، زمانی که تخمک بارور شده به دیواره رحم می‌چسبد. این نوع خونریزی ممکن است با شروع پریود اشتباه گرفته شود، به‌ویژه اگر زن اطلاعی از زمان دقیق تخمک‌گذاری خود نداشته باشد.
ویژگی‌های لکه‌بینی لانه‌گزینی:
-
رنگ آن معمولاً صورتی روشن یا قهوه‌ای است
-
حجم آن بسیار کمتر از قاعدگی است
-
بیشتر از ۱ تا ۲ روز طول نمی‌کشد
-
همراه با گرفتگی شدید نیست
بنابراین اگر بعد از رابطه جنسی خونریزی سبک و کوتاه‌مدتی رخ دهد، نمی‌توان آن را قطعاً نشانه شروع قاعدگی دانست.
ماندگاری اسپرم در بدن زن
نکته کلیدی دیگری که باید به آن توجه کرد، ماندگاری اسپرم در بدن زن است. اسپرم می‌تواند تا ۵ روز پس از رابطه جنسی در رحم یا لوله‌های فالوپ زنده بماند. بنابراین حتی اگر بلافاصله پس از رابطه، خونریزی رخ دهد، اگر این خونریزی پریود واقعی نباشد و تخمک‌گذاری در روزهای بعد اتفاق بیفتد، امکان لقاح و در نتیجه بارداری وجود دارد.
نقش چرخه‌های نامنظم قاعدگی
در زنانی که چرخه قاعدگی منظمی ندارند، تشخیص زمان دقیق تخمک‌گذاری دشوار است. در این حالت، ممکن است تخمک‌گذاری در زمانی نزدیک به پایان یا حتی شروع قاعدگی انجام شود. اگر در چنین شرایطی رابطه جنسی محافظت‌نشده انجام شود، حتی خونریزی پس از آن نیز نمی‌تواند با اطمینان نشان دهد که بارداری رخ نداده است.
آیا احتمال بارداری صفر است اگر خونریزی شروع شود؟
به‌طور کلی، اگر خونریزی قاعدگی واقعی بلافاصله پس از رابطه آغاز شود، احتمال بارداری بسیار پایین خواهد بود. چون تخمک‌گذاری در آن لحظه اتفاق نیفتاده و بدن وارد فاز ریزش داخلی رحم شده است. اما نمی‌توان با قاطعیت گفت احتمال بارداری صفر است، چون:
-
ممکن است رابطه قبل از شروع واقعی قاعدگی انجام شده باشد
-
ممکن است خونریزی مشاهده شده به اشتباه پریود تلقی شود
-
ممکن است تخمک‌گذاری زودهنگام و غیرمنتظره رخ داده باشد
بنابراین اگر قصد جلوگیری از بارداری وجود دارد، صرف دیدن خونریزی بعد از رابطه نمی‌تواند دلیل محکمی برای بی‌نیاز بودن از روش‌های پیشگیری باشد.
چه اقداماتی پس از رابطه می‌توان انجام داد؟
در صورتی که رابطه جنسی محافظت‌نشده‌ای صورت گرفته و پس از آن خونریزی رخ داده، و اطمینان کاملی از شروع قاعدگی وجود ندارد، اقدامات زیر پیشنهاد می‌شود:
-
استفاده از قرص اورژانسی ضد بارداری (در فاصله ۷۲ ساعت پس از رابطه)
-
مشاهده دقیق علائم قاعدگی برای بررسی اینکه آیا خونریزی واقعی است یا لکه‌بینی
-
انجام تست بارداری در صورت تأخیر در قاعدگی بعدی
-
مشاوره با پزشک زنان در صورت بی‌نظمی‌های مکرر یا نگرانی از احتمال بارداری
جمع‌بندی
اگرچه شروع قاعدگی بلافاصله پس از رابطه جنسی، احتمال بارداری را به‌طور چشمگیری کاهش می‌دهد، اما تضمینی برای صفر بودن این احتمال نیست. شناخت دقیق از بدن، تمایز میان انواع خونریزی‌ها و آگاهی از زمان تخمک‌گذاری نقش مهمی در قضاوت درست دارند. برای جلوگیری از بارداری ناخواسته، همیشه باید از روش‌های مطمئن پیشگیری استفاده کرد و صرف دیدن خون قاعدگی پس از رابطه نباید باعث اطمینان کامل شود.